Κρυμμένη αυτοπροσωγραφία ενός Φλαμανδού ζωγράφου

   

 Ένας πίνακας νεκρής φύσης του 17ου αιώνα που αποτελεί μέρος της Βασιλικής Συλλογής έκρυβε μια μεγάλη έκπληξη για τους υπεύθυνους της Πινακοθήκης της Βασίλισσας στα Ανάκτορα του Μπάκινγχαμ.

 Εκ πρώτης όψεως επρόκειτο για άλλον ένα χαρακτηριστικό πίνακα Φλαμανδού ζωγράφου που απεικονίζει ένα σύνολο αντικειμένων και ανήκει στην κατηγορία των Vanitas. Πρόκειται για συμβολικά έργα των οποίων ο σκοπός ήταν να υπενθυμίζουν την ύπαρξη ζωής, την ματαιότητα των απολαύσεων και τη βεβαιότητα του θανάτου. Παρείχαν επίσης στους ζωγράφους του 16ου και του 17ου αώνα μια πρώτης τάξεως ηθική δικαιολογία για να ζωγραφίζουν ελκυστικά και πολύτελή αντικείμενα. 

 Ωστόσο κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης του πίνακα A Vanitas, του Pieter Gerritsz. van Roestraten, αποκαλύφθηκε ένα νέο, εντυπωσιακό και μέχρι σήμερα κρυφό στοιχείο: την αυτοπροσωπογραφία του καλλιτέχνη. 

  Κατά τις εργασίες αφαίρεσης του βερνικιού οι συντηρητές αποκάλυψαν την μεγέθους 3 εκατοστών εικόνα του ζωγράφου μπροστά στο καβαλέτο του, που έχει ενσωματωθεί στον πίνακα ως αντανάκλαση στην γυάλινη σφαίρα.

 Οι εργασίες συντήρησης πραγματοποιούνταν ώστε να προετοιμαστούν τα έργα για την πρώτη έκθεση πορτραίτων καλλιτεχνών που ανήκουν στην Βασιλική Συλλογή.  

 Οι πίνακες Vanitas αποτελούσαν αγαπημένο θέμα των Φλαμανδών ζωγράφων του 17ου αιώνα που χρησιμοποιούσαν τις νεκρές φύσεις για να υπογραμμίσουν την ματαιότητα των φευγαλέων γήινων απολαύσεων. Ο συγκεκριμένος απεικονίζει διάφορα αντικείμενα πάνω σε ένα έπιπλο: τα νομίσματα και το ασημένιο ρολόι τσέπης πάνω σε μεταξωτή κορδέλα υποδεικνύουν την επιθυμία για υλικά αποκτήματα, η γυάλινη σφαίρα που κρέμεται συμβολίζει την ευθραυστότητα της ζωής ενώ το ανθρώπινο κρανίο δηλώνει με σαφήνεια το αναπόφευκτο τέλος όλων. Ένα βιβλίο στηρίζεται σε αναλόγιο και είναι ανοιγμένο σε μια σελίδα που είναι τυπωμένη μια εικόνα του φιλοσόφου Δημόκριτου ο οποίος γελάει, ενώ από κάτω υπάρχει η επιγραφή  "Όλοι είναι άρρωστοι εκ γενετής / η ματαιότητα καταστρέφει τον κόσμο." 

  Κατά τις εργασίες αφαίρεσης του βερνικιού οι συντηρητές αποκάλυψαν την μεγέθους 3 εκατοστών εικόνα του ζωγράφου μπροστά στο καβαλέτο του, που έχει ενσωματωθεί στον πίνακα ως αντανάκλαση στην γυάλινα σφαίρα. Ο Roestraten διακρίνεται στο στούντιο του, να κοιτάζει απευθείας τον θεατή και προς το κρανίο και το ασημένιο δοχείο που βρίσκεται στο προσκήνιο του πίνακα.

Ο Roestraten υπήρξε μαθητής του σπουδαίου ζωγράφου Frans Hals, παντρεύτηκε μάλιστα σε πρώτο γάμο την κόρη του δασκάλου του Adriaentje. Αρχικά έζησε με την σύζυγο του στο Άμστερνταμ αλλά σύντομα μετακόμισε στο Λονδίνο όπου και εδραιώθηκε ως ζωγράφος νεκρών φύσεων. Κατά τη Μεγάλη Πυρκαγιά του 1666 λέγεται πως τραυμάτισε σοβαρα το πόδι του. Έγινε κυρίως γνωστός για την δεξιοτεχνία του στην αναπαράσταση πολυτελών αντικειμένων και αγαπούσε να παίζει με όσους έβλεπαν τους πίνακες του, κρύβοντας στοιχεία στα έργα του. Ως τα τώρα τουλάχιστον εννέα αυτοπροσωπογραφίες του κρυμμένες ως αντανακλάσεις έχουν ανακαλυφθεί στις νεκρές φύσεις του.

 

Πηγές

Lifo.gr 

Ανακαλύφθηκαν τα πρώτα αποτυπώματα του Ρέμπραντ.

 

  Δακτυλικά αποτυπώματα, που πιστεύεται πως ανήκουν στον Ρέμπραντ, ανακαλύφθηκαν σε έναν μικρό πίνακα ηλικίας σχεδόν 400 ετών.

  Το έργο ονομάζεται «Σπουδή κεφαλής άντρα», έχει ύψος μόλις 25 εκατοστά και τιμή του αναμένεται να ξεπεράσει τα 6,7 εκατομμύρια δολάρια όταν θα δημοπρατηθεί τον επόμενο μήνα στο Λονδίνο. 

   Κάτω από τις αυθεντικές στρώσεις χρώματος, στην χαμηλότερη γωνία του «ισχυρού και δυναμικού» πορτρέτου του 17ου αιώνα, ειδικοί ανακάλυψαν αυτό που πιστεύουν ότι είναι τα δακτυλικά αποτυπώματα του σημαντικού Ολλανδού καλλιτέχνη. 

   Δεν έχουν ανακαλυφθεί ποτέ ξανά αποτυπώματα του «μεγάλου δασκάλου της δυτικής καλλιτεχνικής παράδοσης». 

Τα δύο δακτυλικά αποτυπώματα είχαν κρυφτεί κάτω από υπερβολικά βαμμένα και σκοτεινά στρώματα βερνικιού. Photo Sotheby's

  Παρότι είναι αδύνατο να εξακριβωθεί πως τα αποτυπώματα ανήκουν στον Ρέμπραντ, ο οποίος είναι διάσημος για τα πορτρέτα του και τη χρήση του φωτός και σκιάς, οι ειδικοί πιστεύουν πως πρόκειται «για τα μόνα γνωστά δακτυλικά αποτυπώματα του Ολλανδού δασκάλου».

   Τα αποτυπώματα ανακαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια τεχνικού ελέγχου εξέτασης και αποκατάστασης, που συμπεριλάμβανε αναλύσεις χρωστικών και υπέρυθρη απεικόνιση, λίγο πριν το έργο εκτεθεί στις ΗΠΑ και τον Λούβρο, την περίοδο 2011 - 12. 

  Ο Τζωρτζ Γκόρντον, επικεφαλής του τμήματος «Old Master Paintings» του οίκου Sotheby's που θα δημοπρατήσει το έργο την επόμενη εβδομάδα, έκανε λόγο για μια «εξαιρετική ανακάλυψη». 

   «Συχνά βρίσκεις αποτυπώματα στο ζωγραφικό βερνίκι, αλλά δεν είναι κάτι ενδιαφέρον. Αυτό βρίσκεται στην αυθεντική μπογιά. Το γεγονός δείχνει πως ο Ρέμπραντ ήταν χαρούμενος με τον πίνακα πριν στεγνώσει ακόμα. Τον ζωγράφισε πολύ γρήγορα.»

   Όταν ρωτήθηκε πώς γίνεται οι ειδικοί να είναι σίγουροι πως τα αποτυπώματα ανήκουν στον Ρέμπραντ, απάντησε: «Δεν μπορούμε να είμαστε 100% σίγουροι. Αλλά είναι σίγουρο πως άνηκαν σε κάποιον που άγγιξε τον πίνακα μόλις τελείωσε.»

 «Παρότι απ' όσα γνωρίζουμε δεν υπάρχουν αλλά αποτυπώματα του Ρέμπραντ για να κάνουμε σύγκριση ώστε να επιβεβαιώσουν το συμπέρασμα, η ανακάλυψη των σημαδιών στις αυθεντικές στρώσεις του πίνακα ... καθιστούν τη σύνδεσή τους με τον καλλιτέχνη ιδιαίτερα αξιόπιστη.»

   Δήλωσε πως το πορτρέτο, που χρονολογείται περίπου το 1655, έχει «πνευματικό και συναισθηματικό αντίκτυπο». «Ξέρουμε πως δούλεψε πραγματικά γρήγορα και μπορείτε να το δείτε και να το νιώσετε σε αυτόν τον πίνακα.»

  Παράλληλα ο Τζωρτζ Γκόρντον μίλησε για τα χοντρά στρώματα μπογιάς που χρησιμοποιούσε ο Ρέμπραντ και εκτίμησε πως το έργο έχει συντηρηθεί άριστα. 

  «Υποπτεύομαι πως οι άνθρωποι τώρα θα ψάξουν για αποτυπώματα και σε άλλα έργα», πρόσθεσε. 

  Ο Μικέλ φαν ντε Λαρ, συντηρητής στο Άμστερνταμ που βοήθησε στην καθοδήγηση της έρευνας είπε πως το έργο ολοκληρώθηκε σε ένα ποζάρισμα. 

   «Η ανακάλυψη των αποτυπωμάτων είναι ένα επιπλέον κριτήριο για την ταχύτητα με την οποία το έργο πιθανότατα να ολοκληρώθηκε και μας παρέχει με νέα στοιχεία για τη σύνθετη αλλά ταχεία τεχνική ζωγραφικής του Ρέμπραντ.»

  Το έργο απεικονίζει το μοντέλο του ζωγράφου ως τον Ιησού, με τα χέρια του σε στάση προσευχής και έχει επαινεθεί για την ικανότητα του Ρέμπραντ να αποδίδει ανθρώπινα συναισθήματα. Περιγράφεται από τον οίκο δημοπρασιών ως "συγκινητική απεικόνιση του Χριστού", κρεμόταν στο σπίτι του Ρέμπραντ στο Άμστερνταμ. 

Πηγές

Lifo

Cnn

Ανακαλύφθηκε πίνακας του Ρέμπραντ

 

O πίνακας «Αφήστε τα παιδιά να έρθουν κοντά μου» επιβεβαιώθηκε πως ανήκει στον Ρέμπραντ

  O έμπορος έργων τέχνης Γιαν Σιξ ανακάλυψε πως ένα πίνακας που αποδίδονταν ως έργο κάποιου «Ολλανδικού Εργαστηρίου» είναι στην πραγματικότητα έργο του Ρέμπραντ. 

   Ο Σιξ εντόπισε τον πίνακα με τίτλο «Αφήστε τα παιδιά να έρθουν κοντά μου» σε οίκο δημοπρασιών της Γερμανίας το 2014. Πριν την δημοπρασία η εκτίμηση για την αξία του πίνακα ήταν 15.000-20.000 ευρώ. Τελικά ο Σιξ και ένας επενδυτής αγόρασαν τον πίνακα προς 1,5 εκατ. ευρώ. 

  Πρόκειται για τη δεύτερη φορά που ο Σιξ έρχεται στη δημοσιότητα σε σχέση με έργα του Ρέμπραντ. Το 2016 είχε αγοράσει τον ανυπόγραφο πίνακα του 17ου αιώνα «Πορτρέτο νέου άνδρα» από τον οίκο Christie's για 137.000 στερλίνες. Τον περασμένο Μάιο ο μελετητής του Ρέμπραντ Ερνστ Βαν Ντε Βέτερινγκ ανακοίνωσε πως ο συγκεκριμένος πίνακας είναι έργο του μεγάλου Ολλανδού ζωγράφου.

Το «πορτρέτο νέου άντρα» αγοράστηκε από τον Ολλανδό έμπορο το 2016 από τον οίκο Christies's

   Πρόκειται για τη δεύτερη φορά που ο Σιξ έρχεται στη δημοσιότητα σε σχέση με έργα του Ρέμπραντ. Το 2016 είχε αγοράσει τον ανυπόγραφο πίνακα του 17ου αιώνα «Πορτρέτο νέου άνδρα» από τον οίκο Christie's για 137.000 στερλίνες. Τον περασμένο Μάιο ο μελετητής του Ρέμπραντ Ερνστ Βαν Ντε Βέτερινγκ ανακοίνωσε πως ο συγκεκριμένος πίνακας είναι έργο του μεγάλου Ολλανδού ζωγράφου.

  Το «πορτρέτο νέου άντρα» αγοράστηκε από τον Ολλανδό έμπορο το 2016 από τον οίκο Christies's

  Ο Σιξ λέει πως κατάλαβε πως ο πιο πρόσφατα αγορασμένος πίνακας είναι έργο του Ρέμπραντ, όταν εντόπισε ένα πρόσωπο στο πίσω μέρος του πίνακα, που έμοιαζε με τον ζωγράφο σε νεαρή ηλικία. «Κοιτώντας μια μεγαλύτερη εικόνα του πίνακα στον κατάλογο της δημοπρασίας στο Διαδίκτυο διαπίστωσα πως ο νεαρός στο πίσω μέρος του πίνακα είναι ολόιδιος ο Ρέμπραντ σε νεαρή ηλικία. Ο Ρέμπραντ δεν ήταν διάσημος τότε, άρα ο μόνος που θα έβαζε τον Ρέμπραντ σε ένα πίνακα, θα ήταν ο ίδιος ο καλλιτέχνης» λέει ο Σιξ που επισημαίνει πως αυτό ήταν κάτι που ο Ρέμπραντ συνήθιζε να κάνει σε πολλούς πίνακες.

  Οι ειδικοί μελετητές του έργου του Ρέμπραντ Ερνστ Βαν Ντε Βετερινγκ και Μπομπ Βαν Ντε Μπουγκερτ συμφώνησαν με τον έμπορο τέχνης, ενώ τους ισχυρισμούς του επιβεβαίωσε και η ακτινολογική έρευνα. 

 Μάλιστα η τεχνολογική ανάλυση αποκάλυψε πως ο πίνακας έχει ουσιαστικά ξαναζωγραφιστεί από πάνω με αδεξιότητα και πάνω από 4 χρόνια μετά την αγορά του οι ειδικοί προσπαθούν ακόμα να τον αποκαταστήσουν. 

Πηγές

 

  news.artnet.com