 |
| Έργο του Κερκυραίου υδατογράφου Άγγελου Γιαλλινά |
Η παλιά και ιστορική εκκλησία Υ.Θ. Κρεμαστή της Κεχαριτωμένης κι Αγίου Ιακώβου του Αδελφόθεου. Η ονομασία της έχει διάφορες εκδοχές. Αυτή που θα καταγράψουμε παρακάτω έιναι και η πιο πιθανή και βασισμένη σε ενδελεχή έρευνα του συγγραφέα Κ. Δημουλά.
Η επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι το τοπωνύμιο καθιερώθηκε γιατί εκεί παλαιότερα οι Αρχές κρεμούσαν τους θανατοποινίτες. Έγγραφο του 1579 κάνει λόγο για τη μονή << της Παναγίας Θεοτόκου εις την Κρεμαστήν>>, ενισχύοντας ότι το τοπωνύμιο δεν οφείλεται στην εκκλησία και απλώς χρησιμοποιούνταν ως προσδιοριστικό. Οι πηγές επιβεβαιώνουν πως οι Εβραίοι εξαναγκάζονταν να είναι οι δήμιοι σε απαγχονισμούς μέσα στο ίδιο το εβραϊκό νεκροταφείο, πράγμα που σταμάτησε μετά την απόφαση της ενετικής γερουσίας το 1386. Συνάγεται ότι στην περιοχή, που λεγόταν και <<Ιουδαϊκό Όρος>>, στη θέση <<Κρεμαστή>> ήταν άλλοτε το εβραϊκό νεκροταφείο και το σημείο στο οποίο οι Ενετοί κρεμούσαν τους θανατοποινίτες. Πρώτη μνεία του Ναού γίνεται σε νοταριακή πράξη του 1512, η οποία αναφέρεται σε περιοχή <<Πλάκα>>, στο Ιουδαϊκό Όρος (Εμμ. Τοξότης).
Ο Ναός είναι επτανησιακού τύπου, ξεχωρίζει για τη γεωμετρική διακόσμηση και το μεγαλόπρεπο εσωτερικό με το μαρμάρινο τέμπλο, τα θυρώματα του οποίου κοσμούνται από μοτίβα φύλλων αμπελιού και εντυπωσιακές μεγάλες εικόνες του Σπυρίδωνος Σπεράντζα.¹
 | ||
Η οκτάγωνη βενετσιάνικη στέρνα με κοίλες πλευρές και λιθανάγλυφο στόμιο είναι κτισμένη το 1699 με δαπάνες του ευγενούς Αντώνη Κοκκίνη, καθώς τότε η κατασκευή ενός τέτοιου πηγαδιού ήταν τόσο δαπανηρή, ώστε μόνο οι αριστοκρατικές οικογένειες θα μπορούσαν να την αναλάβουν. Μέχρι και σήμερα είναι ευανάγνωστη η μαρμάρινη επιγραφή του γενναιόδωρου δωρητή. Την εσωτερική επιφάνεια του βενετσιάνικου πηγαδιού, κοσμεί ένα μαρμάρινο τέμπλο.
Η χαραξη των αραβικών ψηφίων χρονολόγησης είναι μεταγενέστερη, ενώ στις πλευρές με τα οικόσημα υπάρχουν τα αρχικά του δωρητή Α.C.
Οι οκτώ μικροί πεσσίσκοι διακοσμούνται με ανάγλυφο μαρμάρινο διάκοσμο από τον εγγεγραμμένο σε κύκλο σταυρό και εναλλάξ από το ίδιο ζωόμορφο διακοσμητικό προσωπείο και λουλούδια.
Άξιο λόγου είναι η ομοιότητα του οικόσημου κεντρικά στο πάνω μέρος του λίθηνου σκαλιστού περβαζιού της θύρας της εκκλησίας, από το έργο του Γιαλλινά, με το οικόσημο της στέρνας απ' τη δωρεά του Κοκκίνη, κάτι που μας δείχνει, πιθανόν, μια ακόμη δωρεά του ευεργέτη Κοκκίνη προς το λαό της Κέρκυρας η οποία όμως δε κατάφερε να επιβιώσει εώς σήμερα αλλά κρατήθηκε ζωντανή μέσα από την υδατογραφία του κερκυραίου ζωγράφου. Στο πλούσιο διάκοσμο της υδατογραφίας με τις πολλές παραστάσεις διακρίνονται με ευκρίνεια μορφές αλόγων, και ζωόμορφα προσωπεία.
Στη πόρτα διακρίνεται ανθρωπόμορφο ρόπτρο.
Η σημερινή κατάσταση της θύρας
Η σημέρινη θύρα της εκκλησίας από την αριστερή είσοδο είναι φιλοτεχνημένη με την τεχνική της χάραξης των σχεδίων σε πέτρινο διάκοσμο σε αντίθεση με τη θύρα στο έργο του Γιαλλινά που τη βλέπουμε με πλούσιο περίτεχνο σκάλισμα, ενώ βλέπουμε και την απουσία του πλατύσκαλου.
 |
 |
| Το σχέδιο χάραξης περιμετρικά της πόρτας σήμερα |
Ήταν μία από τις πλουσιότερες εκκλησίες. Εορτάζει στις 21 Νοέμβρη στη μνήμη των Εισόδιων της Θεοτόκου.
 |
| Το καμπαναριό του Ναόυ |
¹ Ο Σπεράντζας για μικρό χρονικό διάστημα ταξίδεψε στη Βενετία όπου διδάχτηκε τη τέχνη και άκμασε στην Κέρκυρα στα τελευταία χρόνια της βενετικής κυριαρχίας. Τα έργα του που σώζωνται στη Κέρκυρα χρονολογούνται μεταξύ των ετών 1750 και 1775. Το 1772 υπογράφει την εικόνα της Αγίας Λουκίας που βρίσκεται στο Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος. Άλλες τρεις εικόνες το Ναού Ιάσωνος και Σωσιπάτρου, της Αγίας Κερκύρας κα του Προδρόμου μπορούν να αποδοθούν στο ζωγράφο αν συγκριθούν τεχνοτροπικά με την υπογεγραμένη. Και οι τέσσερις εικόνες είναι ελαιογραφίες, τεχνοτροπικά βρίσκονται πιο κοντά στο στυλ του μπαρόκ. Αναφέρουμε επίσης και τις ουράνιες του Αγίου Ελευθερίου κα της Υψηλής Παναγίας που ζωγράφισε ο Σπυρίδων Σπεράντζας.
Διακόσμησε πολλές εκκλησίες της Κέρκυρας, όπως εκείνες του Άγιου Ελευθέριου και του Άγιου Ιωάννη και ζωγράφισε πλήθος εικόνων, μεγάλων διαστάσεων, οι κυριότερες από τις οποίες είναι ο Νυμφίος στη Μανδρακίνα και τα «Εισόδια» και ο Ευαγγελισμός στην Κρεμαστή. Επιπλέον φιλοτέχνησε πολλές θρησκευτικές παραστάσεις καθώς και προσωπογραφίες αγίων. Είχε εξαιρετικές διακοσμητικές ικανότητες αλλά πολλά έργα του διακρίνονται για την προχειρότητα τους, που οφείλεται στην ταχύτητα με την οποία εργαζόταν.
Copyright, Φωτογραφίες, σκίτσα
Έλενα Παπάζη
Πηγές
Κέρκυρα Απ' όπου χαράζει εως όπου βυθά, Γεράσιμος Δημουλάς
archaiologia.gr
Προσωπικές έρευνες
