Χρύσωμα, ένα μάθημα ζωγραφικής απο τον Παναγιώτη Δοξαρά 300 χρόνια μετά την εποχή του

Παναγιώτης Δοξαράς Γέννηση: 1662,  Μάνη - Απεβίωσε: 1729, Κέρκυρα

ΕΙΣ ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ ΤΟΥ ΧΡΥΣΙΩΜΑΤΟΣ.

 Ήξευρε καλά, να επιμελάσαι παστρικά εις ότι επιχειρίζεσε δια του χρυσόματος, να βάνης εις την κόλα νερό γλυκό και καθαρό, η πλάκα οπού τρίβεις ταμπόλε να είναι παστρική, η κούπαις, τα πινέλα ας είναι καλά παστρικά, δια να ανακατώνης τα μπόλε, και τις κόλαις με τον ύψον.

 Έπαρε κόλα τοδέσκα άσπρη λείτρα μία, διάλεξε την να είναι καλή, δια να λιώνη εις το βράσιμον, βάλε την εις ένα αφόριο τζουκάλι, να χωράη νερό καρτούτζα πέντε δια να μοσκεύη ώραις έξι, έπειτα βάλε την εις την φωτιάν να βράση ώστε να αναλύση όλη καλά. Ύστερον εύγαλέ την να ρεποσάρη κάμποσον, και απέκη δος την εις το ξύλο. Στεγνώνοντάς, την μια φορά, δήνεις το άλλο εώς τρία, ή και τέσσερα χέρια ως καθώς είναι το ξύλο, και αν είναι το ξύλο γλυκό δίνεις ένα χέρι κόλα ή και δύο περισσότερα, και αν είναι το ξύλο σκλιρό δος τρία μόνον.

 Έπειτα ετοίμασε τους ύψους λεπτούς, καλά κρισαρισμένους και με την ίδιαν κόλα έτζι δυναμερήν δίνεις ένα και δύο χέρια, και κάθε βολά να είανι στεγνό καλά, έπειτα εις τα επίλοιπα χέρια του ύψου βάνεις ολίγο νερό εις την κόλα, εώς να έρθεις εις τα έξι χέρια, δια να μη γένη το ύψομα σκληρό, και δεν του πιτήχει το χρύσομα, και απέκη στεγνώνοντας καλά έπαρε κάποια σύδερα όπου ονομάζονται ξιστήρια, και ξεις κάποιους κόμπους, ή και περισσούς ύψους, δια να γένη στιλβοτό.  

 Έπειτα ετοιμάζεις τα μπόλε καλά, και παστρικά τριμένο, με τούτον το τρόπον, βάλε μησί ογκιά μπόλο αρμένο, και μισή μπόλο οριοντάλε, και ολίγο ξήγγη να είναι από το ξηγγοκέρι, την ποσότιτα εώς ένα ρεβηθόσπυρο, και τρίψε τα καλά, έπειτα ανακατόνης ολίγο με νερό, και ολίγη κόλα αχαμνή, και δίνης έζι νερατό το πρώτο χέρι, έπειτα ακολουθάς πλέον δυναμερόν ήγουν δασίτερον ολίγον με την ίδιαν στράτα βάνοντας εις το μπόλε τρία μερδικά νερό, και ένα κόλα όλιγην εως να δώση δύναμιν του νερού, έπειτα χρυσόνεις με κάθε επιμέλεια, να βρέχης καλά τον τόπο οπού θέλης να βάνης το χρυσάφη, και όχι να βάνης να πλακόνη το πενέλο απάνω εις το χρυσάφη, διατί κάνει το χρυσάφη μολισμούς, ήγουν μακιαίς, και έτζη και η μεταδούραις. 

 Έπειτα αφύνης να στεγνώση καλά εις το αρκετό, και μπουρνίρεις εκεί όπου θέλης, και το αμπουρνίριστον, του δήνεις το χρώμα του, ολίγον κρόκον και γώμα άσπρη μοσκεμένη με νερό, και ας είναι κιάρα, αυτή είναι η ερμηνία η πλέον εξερτή του χρυσόματος, και αν δε σου ευτυχίσει δια πρώτην φοράν μη μη διλιάσεις διατί μεταχειρίζοντας λαμβάνεις την πράξιν. Αυτή είναι η στράτα η πλέα εξέρετη, και κυριότερη, μαρτυριμένη, και δοκιμασμένη και ωφέλειμως.

πηγές

Περι ζωγραφίας