 |
| Ο πίνακας όπως γνωρίζουμε τη σύνθεση πριν την αποκατάσταση| © Gemäldegalerie Alte Meister, SKD |
Ανάμεσα στα 1657-59 ο Γιοχάνες Βερμέερ, ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους της "Χρυσής εποχής" στην ολλανδική ζωγραφική ζωγράφισε στο Ντελφτ τη σύνθεση «Κοπέλα που διαβάζει γράμμα δίπλα στο παράθυρο», την ίδια περίοδο που ζωγράφισε τη «Γαλατού», ένα από τα πιο διάσημα έργα του.
Η ελαιογραφία σε καμβά με διαστάσεις σε καμβά 83 × 64.5 εκ. είναι μέρος της συλλογής του μουσείου της Δρέσδης και βρίσκεται στην περίφημη πτέρυγα των Παλαιών Δασκάλων του μουσείου.
 |
| Vermeer’s “Girl Reading a Letter at an Open Window” undergoing X-ray fluorescence analysis by the Dresden State Art Collections in Germany.Credit...Gemäldegalerie Alte Meister, Staatliche Kunstsammlungen Dresden; Maria Körber |
Το μουσείο έκανε μια σημαντική αποκάλυψη, στον πίνακα «Κοπέλα που διαβάζει γράμμα δίπλα στο παράθυρο», αποκαλύπτοντας έναν έρωτα που ήταν κρυμμένος στον φόντο του έργου. Η εμφάνιση του έρωτα στον τοίχο επιφέρει τόσο μεγάλη αλλαγή στη σύνθεση σε έναν από τους πιο διάσημους πίνακες του Βέρμεερ που το γερμανικό μουσείο το αποκαλεί «νέο» Βερμέερ.
 |
| Ο πίνακας του Βερμέερ στα μέσα της αποκατάστασης | © Gemäldegalerie Alte Meister, SKD |
Ο πίνακας ήταν στη συλλογή του μουσείου για περισσότερα από 250 χρόνια και o κρυμμένος έρωτας ήταν γνωστός από το 1979 όταν ο πίνακας ακτινογραφήθηκε και από το 2009 όταν μπήκε κάτω από υπέρυθρες ακτίνες. Οι συντηρητές και οι ειδικοί θεωρούν ότι η κάλυψη ή η απόκρυψη του έρωτα ήταν έργο του ίδιου του Βερμέερ.
 |
| The restoration in Dresden took a year and a half, working inch by inch with a scalpel and a steady hand under a microscope.Credit...Gemäldegalerie Alte Meister, Staatliche Kunstsammlungen Dresden |
Στην πιο πρόσφατη αποκατάσταση του πίνακα το 2017, οι συντηρητές ανακάλυψαν ότι το χρώμα στον τοίχο στο βάθος του πίνακα που κάλυπτε τον έρωτα είχε προστεθεί από άλλο άτομο.
Όταν τα στρώματα βερνικιού από τον 19ο αιώνα άρχισαν να αφαιρούνται από τον πίνακα, οι συντηρητές ανακάλυψαν ότι το χρώμα διαλυόταν με διαφορετικό τρόπο στο κεντρικό τμήμα του τοίχου από ότι στον υπόλοιπο πίνακα.
 |
| Ο πίνακας του Βερμέερ με τον έρωτα στον τοίχο |
Οι εργαστηριακές αναλύσεις αποκάλυψαν ότι υπήρχαν στρώματα βερνικιού και βρωμιάς ανάμεσα στην αρχική εικόνα του τοίχου, τον έρωτα και το τελικό φόντο που γνωρίζουμε, ανάμεσα στα οποία μεσολαβούν χρονικά διαστήματα δεκαετιών. Κατά συνέπεια, ο Βερμέερ δεν θα μπορούσε να έχει ζωγραφίσει ο ίδιος τον έρωτα.
Όταν η ανακάλυψη ανακοινώθηκε στο κοινό το 2019, η ανώτερη συντηρήτρια Ούτα Νέιντχαρτ είπε ότι ήταν «η πιο συγκλονιστική εμπειρία της καριέρας της και ότι το κάνει «ένα εντελώς άλλο έργο ζωγραφικής». Το στρώμα που κάλυπτε τον έρωτα αφαιρέθηκε χειρουργικά με νυστέρι σε μικροσκόπιο αποκαλύπτοντας την εκπληκτικά τροποποιημένη σύνθεση του Βερμέερ.
 |
| Vermeer, Girl Reading a Letter at an Open Window, 1657–59, undergoing restoration. © SKD. Photo by Jürgen Lange. |
Ο πίνακας θα εμφανιστεί τον επόμενο μήνα για πρώτη φορά μετά την αποκατάσταση ως πρωταγωνιστής στην μεγάλη έκθεση On Reflection που θα κάνει εγκαίνια στις 10 Σεπτεμβρίου και θα διαρκέσει έως τις 2 Ιανουαρίου 2022 στη Gemäldegalerie της Δρέσδης. Με τα έργα του Βερμέερ που έχουν ανακαλυφθεί να είναι τριάντα πέντε παγκοσμίως, η έκθεση που συγκεντρώνει δέκα από αυτά θεωρείται μια από τις σημαντικότερες εκθέσεις αφιερωμένες στο έργο του.
«Το κορίτσι που διαβάζει ένα γράμμα» θα είναι το κεντρικό στοιχείο της έκθεσης στα δωμάτια του κτιρίου Semper που προορίζονται για τις περιοδικές εκθέσεις. Μαζί με εννέα άλλους πίνακες του Βερμέερ, συμπεριλαμβανομένης της «Γυναίκας με τα μπλε που διαβάζει ένα γράμμα» (Άμστερνταμ, Rijksmuseum) και της «Κοπέλλας δίπλα στο βιργινάλι» (Λονδίνο, Εθνική Πινακοθήκη), που σχετίζονται στενά με τον πίνακα, περίπου 50 έργα θα αφορούν την ολλανδική ζωγραφική ζωγραφική από το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα.
 |
| Vermeer, A Lady Standing at a Virginal, 1670–72. National Gallery, London. Via Wikimedia Commons. |
Το πιο εκπληκτικό είναι ότι η ίδια εικόνα του Έρωτα παρουσιάζεται εμφανώς σε έναν άλλο πίνακα του Vermeer, A Young Woman standing at a Virginal (1670–72), που στεγάζεται στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Αυτό έχει οδηγήσει τους μελετητές να πιστεύουν ότι ο Έρως μπορεί να βασίζεται σε έναν πραγματικό πίνακα που ανήκει στον Βερμέερ. Σε μια απογραφή της περιουσίας του, η οποία περιελάμβανε περίπου 50 πίνακες, αναφέρεται "ένας Έρως". Ενώ ο πίνακας δεν έχει εντοπιστεί ή προσδιοριστεί, οι επιμελητές λένε ότι πιστεύουν ότι ήταν πιθανώς ένα σύγχρονο έργο του Ολλανδού ζωγράφου Caesar van Everdingen. (Ένας άλλος πίνακας του Έρωτα από αυτόν τον καλλιτέχνη εκτίθεται στην έκθεση της Δρέσδης.)
 |
| In “Girl Interrupted at Her Music,” which is owned by the Frick Collection, the Cupid’s presence leaves no doubt about the pictured couple’s thoughts.Credit...Frick Collection |
Μερικά μυστήρια παραμένουν. Δεν είναι σαφές ποιος ζωγράφισε πάνω στον θεό - ούτε γιατί, ούτε πότε - αν και γνωρίζουμε ότι άλλοι πίνακες του Vermeer τροποποιήθηκαν από μεταγενέστερες γενιές για να ανταποκριθούν στα σύγχρονα γούστα. Η ανακάλυψη προκάλεσε επίσης εικασίες για ένα άλλο από τα έργα του, "Γυναίκα με μαργαριτάρι κολιέ", το οποίο βρίσκεται στη συλλογή των κρατικών μουσείων του Βερολίνου.
 |
| Analysis has shown that a map on the wall in “Woman With a Pearl Necklace” had also been painted over.Credit...National Museums in Berlin — Prussian Cultural Heritage, Picture Gallery |
Η γυναίκα σε αυτόν τον πίνακα, ντυμένη στα κίτρινα διακοσμημένη με ερμίνα, στέκεται μπροστά σε έναν καθρέφτη, με τα δάχτυλά της στις κορδέλες σε κάθε άκρο του κολιέ, σε μια στιγμή ήσυχης ενδοσκόπησης. Πίσω της είναι ένας έντονος λευκός τοίχος. Η ανάλυση έδειξε ότι ένας χάρτης που κρεμόταν στον τοίχο ήταν ζωγραφισμένος - αλλά από ποιον;
Η Uta Neidhardt, επικεφαλής αποκαταστάτρια της ολλανδικής ζωγραφικής στις συλλογές τέχνης της Δρέσδης, είπε ότι θα μπορούσε να έχει γίνει από τον ίδιο τον Vermeer, αλλά πρόσθεσε: «Οι συνάδελφοί μας στο Βερολίνο είναι σίγουρο ότι θα αντιμετωπίσουν πολλές ερωτήσεις».
Πίνακες των Pieter de Hooch, Frans van Mieris, Gerard Ter Borch, Gabriel Metsu, Gerard Dou, Emanuel de Witte και Jan Steen θα δείξουν το καλλιτεχνικό περιβάλλον στο οποίο δούλεψε ο Βερμέερ και με το οποίο ήταν σε στενή επαφή. Επιλεγμένα παραδείγματα από άλλα καλλιτεχνικά είδη, όπως σχέδια και εκτυπώσεις, γλυπτά και ιστορικά έπιπλα θα εμπλουτίσουν την έκθεση. Ένα τμήμα της έκθεσης θα αφιερωθεί ειδικά στην τεχνική ζωγραφικής του Βερμέερ και στην αποκατάσταση του έργου «Κοπέλα που Διαβάζει ένα Γράμμα», προκειμένου να απεικονίσει την περίπλοκη, πειραματική διαδικασία που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία του πίνακα.
Copyright Έλενα Παπάζη
Πηγές
The Art Newspaper
Artsy net
The New York Times
