Τα κάλαντα, Ναπολέων Λαπαθιώτης audiobook

 

Τα κάλαντα και η ιστορία τους στην Ελληνική Ζωγραφική

 

Κάλαντα, πίνακας του Νικηφόρου Λύτρα (1872, ιδιωτική συλλογή). Ένα έργο ηθογραφικό με πολλούς συμβολισμούς.

 Τα Κάλαντα αποτελούν δημοτικά ευχητικά και εγκωμιαστικά τραγούδια που ψάλλονται εθιμικά κατ΄ έτος κυρίως την παραμονή μεγάλων θρησκευτικών εορτών όπως των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς, των Θεοφανείων, ακόμη και των Βαΐων ή του Λαζάρου, με εξαίρεση εκείνων της Μεγάλης Παρασκευής που είναι κατανυκτικά. Κύρια παραδοσιακά μουσικά όργανα που συνοδεύουν τα κάλαντα είναι το τρίγωνο, το λαούτο, το νταούλι η τσαμπούνα, η φλογέρα κ.ά.

Πολλοί ζωγράφοι ασχολήθηκαν με το θέμα δίνοντας αξιόλογα έργα. Στην Ελλάδα κορυφαίο, βέβαια, θεωρείται το αριστούργημα του Νικηφόρου Λύτρα (1832 – 1904) «Τα Κάλαντα». Όμως και άλλοι γνωστοί καλλιτέχνες έχουν ασχοληθεί με τη θεματογραφία αυτού του εθίμου. Είναι ο Γεώργιος Ιακωβίδης (1853 – 1932), ο Γεώργιος Σικελιώτης (1917 – 1984), ο Κώστας Γραμματόπουλος (1916 – 2003), η Μαρία Πωπ (1925 – 2009), ο Κώστας Θετταλός (1905 – 1992) κ.ά. 

Γεώργιος Ιακωβίδης, Παιδικό κοντσέρτο1894. Ο καλλιτέχνης ζωγράφισε το έργο όταν διέμεινε στη Βαυαρία. Υπάρχουν δύο εκδοχές. Η πρώτη εκτέθηκε στην Αθήνα στους πρώτους Ολυμπιακούς αγώνες το 1896 και η δεύτερη (της φωτογραφίας) στην έκθεση του Παρισιού το 1900 όπου και βραβέυτηκε.

 Οι Πατέρες της Εκκλησίας κατά τους Βυζαντινούς χρόνους απαγόρευαν ή απέτρεπαν το έθιμο ως καταγόμενο από τις εορτές των ρωμαϊκών Καλενδών που είχε καταδικάσει η ΣΤ' Οικουμενική Σύνοδος το 680 μ.Χ., αποκαλούντες τους συμμετέχοντες σ΄ αυτό "Μηναγύρτες".

Γιώργος Ιακωβίδης, Παιδικό κοντσέρτο, χρονολογείται ανάμεσα στα 1884 and 1890.

 Τα κάλαντα ψάλλονται κυρίως από παιδιά αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις και από από εφήβους ή ενήλικα άτομα, είτε μεμονωμένα είτε κατά ομάδες, πηγαίνοντας σε σπίτια, καταστήματα, δημόσιους χώρους κ.λπ. με τη συνοδεία του σιδερένιου τριγώνου, αλλά ενίοτε και άλλων μουσικών οργάνων (φυσαρμόνικας, ακορντεόν, τύμπανου, φλογέρας, ή κάποιου άλλου). Οι ερμηνευτές ρωτούν συνήθως «Να τα πούμε;» και περιμένουν την απάντηση «Να τα πείτε».

Γεώργιος Σικελιώτης – «Τα κάλαντα» 1962, περιλαμβάνεται στη συλλογή από 28 έργα με τίτλο «Οι Γυρολόγοι της Αθήνας». Τα έργα κόσμησαν το ημερολόγιο της εταιρείας Τσιμέντων Α.Γ.Ε.Τ. Ηρακλής-Όλυμπος το 1962. Η συλλογή έχει παραχωρηθεί από την Α.Γ.Ε.Τ. Ηρακλής-Όλυμπος, στο Μουσείο Μπενάκη.

  Κύριος σκοπός των τραγουδιών αυτών είναι μετά τις αποδιδόμενες ευχές τα "Χρόνια Πολλά" το φιλοδώρημα είτε σε χρήματα (σήμερα) είτε σε προϊόντα (παλαιότερα). 

Τα κάλαντα ξεκινούν κυρίως με χαιρετισμό στη συνέχεια αναγγέλλουν τη μεγάλη χριστιανική εορτή που φθάνει και καταλήγουν σε ευχές. Τα κάλαντα ψάλλονται στην Καθαρεύουσα, κάτι που υποδηλώνει άμεση καταγωγή τους από τους Βυζαντινούς χρόνους τις Καλένδες του Ιανουαρίου, αν και τα τοπικά ιδιώματα/διαλέκτοι επίσης χρησιμοποιούνται.

Ο μεγάλος αριθμός των διαφόρων παραλλαγών εξανάγκασε να διακρίνονται αυτά σε εθνικά ή αστικά και στα τοπικά ή παραδοσιακά (κατά περιοχή). Στα χριστουγεννιάτικα κάλαντα έχουν καταμετρηθεί περισσότερες από τριάντα παραλλαγές μόνο στον Ελλαδικό χώρο. Σήμερα εκτός των παραπάνω έχουν εισαχθεί και διάφορα ξένα χριστουγεννιάτικα τραγούδια, μερικά από τα οποία έχουν μεταγλωττιστεί στα ελληνικά και χρησιμοποιούνται κάποιες φορές επιπρόσθετα με τα παραδοσιακά.

Επίσης και η ημέρα που ψάλλονται τα κάλαντα σε ορισμένες περιοχές ονομάζονται "Κάλαντα" (Κόλιντα, Κόλεντας, Κόλιαντας) με εξαίρεση τη νήσο Μήλο που ψέλνονταν μόνο τη παραμονή της Πρωτοχρονιάς, συντασσόμενα κάθε φορά νέα κάλαντα, με τα οποία όμως ζητούσαν οικονομική συνδρομή για κάποιο κοινωνικό σκοπό (π.χ. ανέγερση ή επιδιόρθωση ναού) δίδοντας και συμβουλές προς τους άρχοντες η παρατηρήσεις με σκωπτικό χαρακτήρα. Τέτοιες είναι και οι σχετικές "μαντινάδες" της Κρήτης ή "κοτσάκια" της Νάξου με σκωπτικό επίσης χαρακτήρα που ψάλλονται ως "κάλαντα".

Μουσικοί. Κάλαντα στο Βυζάντιο, 1070

 Γενικότερα οι νοικοκυραίοι ανάλογα με την περιοχή, έδιναν στα παιδιά φρούτα, ξηρούς καρπούς (καρύδια, φουντούκια, σταφίδες κλπ.), αυγά, βούτυρο, καβουρμά και πληγούρι. Επίσης όσοι επιθυμούσαν έδιναν και μερικές δεκάρες ή δραχμές.

Στη Μικρά Ασία ψάλλονταν από τα παιδιά το βράδυ της παραμονής των μεγάλων εορτών των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς, των Θεοφανείων. 

Στα μικρασιατικά παράλια τα παιδιά έψαλαν τα κάλαντα κρατώντας στα χέρια τους τραμπούκες και βαποράκια. Κατασκεύαζαν και στόλιζαν πολύχρωμα καράβια με φωτεινά φαναράκια και χάρτινα φουντάκια. Κάποιες φορές αντί για βαπόρια κατασκεύαζαν εκκλησίες χάρτινες και φωτιζόμενες εσωτερικά, μικρά ομοιώματα της Αγίας Σοφίας.

Πηγές:

 https://www.art22.gr/

Wikipedia

Παραμονή Χριστούγεννα του Φώτη Κόντογλου audiobook

 

To φως των Χριστουγέννων με τη φωνή του Νώντα Σκοπετέα

 

Θεόφιλος Κένταρχος, Το Λεύκωμα αυτοβιογραφία

Ο Θεόφιλος (Φίλης) Κένταρχος γεννήθηκε στην Άνω Κορακιάνα Κέρκυρας. Φοίτησε στην Καλλιτεχνική Σχολή Κέρκυρας, με καθηγητή τον Άγγελο Κόντη. Σπούδασε στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία Ιωαννίνων. Συνέχισε τις σπουδές του στην Αθήνα για τρία ακόμη έτη στο εργαστήριο ζωγραφικής του Θεόδωρου Δρόσου. Έκανε ελεύθερες σπουδές στο Παρίσι, όπου μελέτησε τον ιμπρεσιονισμό και αργότερα στη Φλωρεντία και στη Νάπολη, όπου γνώρισε την Αναγέννηση και τη σχολή Ποζίλιπο.

Δίδαξε στη δημόσια εκπαίδευση επί 27 συνεχή έτη και τιμήθηκε από το Υπουργείο Παιδείας και την UNESCO, για την προσφορά του στον χώρο της εκπαίδευσης.

Είναι ιδρυτικό μέλος της «Ένωσης Κερκυραίων Λογοτεχνών- Καλλιτεχνών» και της «Εικαστικής Ένωσης Κέρκυρας» και μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος.

Από το 1989 ξεκίνησε την «Εικαστική Αποκέντρωση» με σύνθημα: «Η Τέχνη όχι προνόμιο των μεγάλων εικαστικών κέντρων, αλλά και δικαίωμα της υπαίθρου. Με τη συνεργασία φίλων καλλιτεχνών από την Κορακιάνα ίδρυσε το 1990 το «Εικαστικό Κέντρο Κέρκυρας» με σκοπό την παρουσίαση και αξιοποίηση της Επτανησιακής δημιουργίας. Οι συνεργασίες του «Εικαστικού Κέντρου Κέρκυρας» πολλές, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, Ολλανδία, Ρωσία και αλλού.

Το αυτοβιογραφικό λεύκωμα ενός από τους μεγαλύτερους εν ζωή ζωγράφους, του Κερκυραίου Θεόφιλου Κένταρχου “Μικρές ιστορίες από τη Ζωή και την Τέχνη”, θα παρουσιάστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων της Αναγνωστικής Εταιρίας.

Πηγές

ΕΡΤ

Απόσπασμα βίντεο Έλενα Παπάζη

Στην Ηχώ του Αγώνα, μια έκθεση σταθμός για τη Πινακοθήκη του Δήμου Κέρκυρας

  

  Μια εξαιρετική έκθεση για την επέτειο διακοσίων ετών από την Ελληνική Επανάσταση,  που διήρκησε δυόμιση χρόνια, στο χώρο της Πινακοθήκης του Δήμου Κέρκυρας έφτασε στο αποκορύφωμά της με την έκδοση ενός μοναδικού πολυτελούς λευκώματος. Μια σπουδαία γκάμα προσωπικοτήτων της χώρας επισκέφθηκε το νησί για τη συγκεκριμένη έκθεση αυτά τα δυόμιση χρόνια, μεταξύ αυτών και η Πρόεδρος της Εληνικής Δημοκρατίας. Χιλιάδες άτομα ξεναγήθηκαν στο χώρο της έκθεσης και περιηγήθηκαν με θαυμασμό και δέος ανάμεσα από πίνακες σπουδαίων καλλιτεχνών εκείνης της περιόδου, πασίγνωστων και ανώνυμων. Καλλιτεχνών που απαθανάτησαν στις όψεις των ανθρώπων στα έργα τους, την αποφασιστικότητα για την ελευθερία, τη τόλμη, τον φόβο, την οδύνη, το σπαραγμό, τη μάχη. 

  Η έκθεση ανέδειξε τη συμμετοχή και τον ρόλο των Επτανήσων πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον Εθνικό Αγώνα του 1821. Με τη παρουσία εμβληματικών έργων να απεικονίζουν πρόσωπα σύμβολα του Ελληνικού γένους.

   Στην έκθεση παρουσιάστηκε και ένα σπουδαίο ανεκτίμητης αξίας ιστορικό κειμήλιο, ιδιοκτησίας  του Δήμου Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων, το πρωτότυπο ιδιόγραφο της πολυφωνικής μελοποίησης του ''Ύμνου εις την Ελευθερίαν'' του Διονύσιου Σολωμού που συνέθεσε ο Κερκυραίος μουσουργός Νικόλαος Χαλικιόπουλος-Μάντζαρος.

 Στην εκδήλωση παρουσίασης του Λευκώματος παρουσιάστηκε, παράλληλα, για πρώτη φορά και μια ελαιογραφία μνημειακών διαστάσεων, τεσσάρων επί τριών μέτρων, συντηρημένη με μεγάλη προσοχή και λεπτότητα που απεικονίζει μια εξαιρετική ζωντανή στιγμή στη μάχη της Επανάστασης.

  Το έργο το οποίο δε φέρει υπογραφή καλλιτέχνη και μπορεί να αποτελέσει πεδίο έρευνας για τους ειδικούς, με βάση της μέχρι τώρα πληροφορίες, απεικονίζει σκηνή από τη μάχη του Αγιονορίου (Κορινθία, Πελοπόνησσος) την πολεμική συμπλοκή που πραγματοποιήθηκε στις 28 Ιουλίου του 1822, δύο ημέρες μετά τη καταστροφή του Δράμαλη στα Δερβενάκια. Το έργο αποκατάστασης ανέλαβαν οι συντηρητές έργων τέχνης, Ζαϊρα Παπαδάτου και Άκης Παπαδάτος.

 Την εκδήλωση χαιρέτησαν η Δήμαρχος Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νησων, ο Δήμαρχος Στέφανος Πουλημένος ,ο Πρόεδρος Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Ιονίων Νήσων Αλέξανδρος Παρίσης, ο Διευθύνων Σύμβουλος ΟΛΚΕ Α. Ε.,  η Ιστορικός Τέχνης Ροζαλία Αδαμοπούλου, ο Ιστορικός-Επιστημονικός Διευθυνής Δημήτρης Ζυμάρης. Το συντονισμό της παρουσίασης ανέλαβε η Βάσω Καββαδία.

Copyright Έλενα Παπάζη

Πηγές

Πινακοθήκη Δήμου Κέρκυρας

Ένα διαφορετικό χειροποίητο Carousel

Δημιουργημένο με πολλές ύλες και σε ύφος μπαρόκ εγκαταλελειμένου πύργου το Carousel αυτό φτιάχτηκε με μεγάλη λεπτομέρεια ως άλλο ένα συλλεκτικό κομμάτι.Φέρει προσεγμένα βιτρό, ψηφιδωτά παιχνίδια, σκαλίσματα και αντικείμενα από ποικίλες ύλες. Μια δημιουργία της ζωγράφου Έλενας Παπάζη.

 

Μουσεία παιχνιδιών του κόσμου

 Μουσείο Παιχνιδιών της Νυρεμβέργης

Η Νυρεμβέργη είναι γνωστή για τα παιχνίδια της για περισσότερα από 600 χρόνια. Η παράδοσή του ανάγεται στους μεσαιωνικούς κατασκευαστές κούκλων και

εκτείνεται προς τα εμπρός μέσω των εξαιρετικών κατασκευαστών ειδωλίων από κασσίτερο και των πολυάριθμων κατασκευαστών παιχνιδιών από κασσίτερο της βιομηχανικής εποχής, μέχρι τη σημερινή Διεθνή Έκθεση Παιχνιδιών, τη σημαντικότερη εμπορική έκθεση στον κόσμο στο είδος του.

Ο GUMERSINDO ESPAÑA OLIVARES ΗΤΑΝ τεχνίτης που γεννήθηκε και εδρεύει στην πόλη Juventino Rosas, Guanajuato.. Γνωστός και ως «Don Sshinda», ήταν ιδιαίτερα αναγνωρισμένος για τα ξύλινα παιχνίδια του ακολουθώντας παραδοσιακά μεξικάνικα σχέδια και θέματα.

Μουσείο παιχνιδιών στο Μεξικό

Το Museo La Esquina (The Corner), γνωστό και ως Museo del Juguete Popular Mexicano (Το Μουσείο Μεξικανικών Λαϊκών Παιχνιδιών), είναι το έργο της Angélica Tijerina, μιας άπληστης συλλέκτη παιχνιδιών. Το μουσείο άνοιξε το 2010 και είναι αφιερωμένο όχι μόνο στη συλλογή και έκθεση παιχνιδιών, αλλά προωθεί ενεργά την τέχνη της κατασκευής παιχνιδιών. 

Με τη βοήθεια της κυβέρνησης του Μεξικού , η La Esquina διοργανώνει έναν ετήσιο διαγωνισμό κατασκευής παιχνιδιών που καλωσορίζει τους συμμετέχοντες σε διάφορες κατηγορίες, από κούκλες έως μουσικά όργανα και γλυπτά σε ξύλο και μέταλλο. Πολλά από τα κομμάτια του Don Sshinda που εκτίθενται επί του παρόντος στο μουσείο ήταν κράτη μέλη σε προηγούμενους διαγωνισμούς. 

Μετά τον θάνατο του Don Sshinda το 2018, το μουσείο δημιούργησε έναν ειδικό εκθεσιακό χώρο για να γιορτάσει τα έργα του ως αξιόλογου τεχνίτης Guanajuatense. Πολλά από τα παιχνίδια του εκτίθενται, καθώς και ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του.

Μουσείο παιχνιδιών της Ελβετίας

ΤΟ SPIELZEUG WELTEN MUSEUM στη Βασιλεία της Ελβετίας χαρίζει διαδραστικές εκθέσεις από το δάπεδο μέχρι την οροφή με ιστορικά αρκουδάκια, κούκλες και μινιατούρες που ενεργοποιούνται με το πάτημα ενός κουμπιού.

Σε ένα κτήριο του 19ου αιώνα στο κέντρο της πόλης, και οι τέσσερις όροφοι αυτού του εκτεταμένου μουσείου, έκτασης σχεδόν 11.000 τετραγωνικών ποδιών, είναι γεμάτοι με περισσότερα από 6.000 αντικείμενα, καθιστώντας το Spielzeug Welten το μεγαλύτερο μουσείο του είδους του στην Ευρώπη.

Το μουσείο επικεντρώνεται στα παιχνίδια που κατασκευάστηκαν μεταξύ 1870 και 1920, όταν τα πιο σημαντικά εργαστήρια και κατασκευαστές σε όλο τον κόσμο είδαν την ακμή τους. Τα αρκουδάκια και οι κούκλες κυρίως αυτής της περιόδου κατοικούν και στους τέσσερις ορόφους του κτιρίου, αν και ο τελευταίος όροφος είναι ειδικά αφιερωμένος σε μια εντυπωσιακή συλλογή από αρκουδάκια του 20ου αιώνα. Πήρε το όνομά του από τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Theodore "Teddy" Roosevelt, το αρκουδάκι αυξήθηκε σε δημοτικότητα μετά από μια διάσημη κυνηγετική αποστολή το 1902, κατά την οποία ο Roosevelt φέρεται να αρνήθηκε να σκοτώσει μια αρκούδα που οι σύντροφοί του έδεσαν σε ένα δέντρο για μια εύκολη βολή. Η γηραιότερη αρκούδα στη συλλογή του μουσείου, με περίπου 2.500 λούτρινα, χρονολογείται από το 1904 και ήταν δώρο στον ίδιο τον πρόεδρο.

Πηγή

atlasobscura.com

museums.nuernberg.toy-museum