To Αρχοντικό Γιαλλινά

 

   Ο Άγγελος Γιαλλινάς το 1821 έγινε αποδέκτης μιας μεγάλης κληρονομιάς στα 27 του χρόνια δοθείσα από τον Στάμο Χαλικιόπουλο του κλάδου των Κουαρτάνων (συμβ. Π. Πιέρη).

Οι Χαλικιόπουλοι ως Βυζαντινοί αξιωματούχοι είχαν λάβει τεράστιες εκτάσεις από την Ενετική διοίκηση, τις οποίες αύξησαν με σπουδαίες επιγαμίες.

 

 

Η αποδοχή σημειώθηκε στις 16.04.1821, αφορούσε κυρίως τα κτήματα του Καβαλουρίου με τ αρχοντικό. Η οικογένεια του Άγγελου Γιαλλινά έφερε έκτοτε την υποχρέωση να αποκαλείται Χαλικιόπουλου Αγοραστού Γιαλλινά και να φέρει τα όπλα της.  Εξαιτίας της κληρονομιάς αυτής οι Γιαλλιναίοι έγιναν αφάνταστα πλουσιότεροι.

 

 

 

Άποψη του αρχοντικού από την εξωτερική πλευρά ζωγραφισμένη από τον Άγγελο Γιαλλινα

 

 

  Ο Σερ Στάμος Χαλικιόπουλος υπήρξε από τους πρώτους Μεγαλόσταυρους Ιππότες του Τάγματος Αρχάγγελλου Μιχαήλ και Αγίου Γεωργίου (1818) 

 

Αίθουσα του Τάγματος Αρχαγγέλου Μιχαήλ και Αγίου Γεωργίου, στο ομώνυμο Ανάκτορο. Την αίθουσα κοσμούν τα πορτραίτα των πρώτων Μεγαλόσταυρων Κερκυραίων Ιπποτών δια χειρός του ζωγράφου Διονύσιου Βέγια.

 

 

 

  Στην έκθεση για τα 80 χρόνια μετά τον θάνατο του παρουσιάζονται έργα από το μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής του μεγάλου δημιουργού ξεκινώντας από τα πρώτα βήματα και φτάνοντας έως την περίοδο της καλλιτεχνικής του ωριμότητας.

 

 

 

 

 

 

 

 

  Παράλληλα, προσωπικά του αντικείμενα, αλληλογραφία και μαρτυρίες σύγχρονων συνοδοιπόρων του και μαθητών του, θα φωτίσουν την ανθρώπινη πλευρά του καλλιτέχνη και δασκάλου, σκιαγραφώντας ταυτόχρονα μία εποχή κατά την οποία η Κέρκυρα υπήρξε το επίκεντρο πρωτοπόρων καλλιτεχνικών και πνευματικών αναζητήσεων.

 

 

 

 

 

  Στις 29 Σεπτεμβρίου η αγρέπαυλη του Άγγελου Γιαλλινά στο χωριό Καβαλούρι ανοίγει για πρώτη φορά προς το κοινό .Αφορμή υπήρξε η συμπλήρωση των 80 ετών από το θάνατό του και η μεγάλη αναδρομική έκθεση των έργων του. Στην διάρκεια των ομιλιών αναλύθηκε όχι μόνο η ζωή και το έργο του υδατογράφου αλλά και η ιστορία και οι θρύλοι της ζωής στο αρχοντικό.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθούν φωτογραφίες από την αρχοντική αγροικία του ζωγράφου στο χωριό Καβαλούρι

 

 

 

Τοιχογραφίες που απεικονίζουν αντικριστούς ιππότες ,σε δωμάτιο που χρησιμοποιούνταν σαν καθιστικό, στον όροφο του αρχοντικού

Στη δεξιά φωτογραφία, λεπτομέρεια από το τζάκι που βρίσκεται στον όροφο του κτιρίου. Στα αριστερά, λεπτομέρεια στα τζάμια του παραθύρου που φαίνεται να υπήρχε κάποιο είδος κολλητού σχεδίου κατά μήκος αυτού το οποίο δε διασώζεται πλέον.

 

 

Σχεδίασμα τοιχογραφίας του υπνοδωματίου στο πρώτο επίπεδο του αρχοντικού ,στα τελειώματα της κορυφής του περιγράμματος,  διασώζονται ακόμα οι γύψινες λεπτομέρειες.

 

 

 

 

 

 

Οικόσημο της οικογένειας Χαλικιόπουλου στη πρόσοψη του πύργου, Καβαλούρι.
Ο θυρεός των Χαλικιόπουλων δείχνει πύργο που προστατεύεται από δύο λιοντάρια ενώ πάνω από το πύργο στέκεται γοργόφτερο όρνιο.

 

 

 

 

copyright Έλενα Παπάζη



Βιβλιογραφία

ΚΕΡΚΥΡΑΪΚΕΣ ΑΡΧΟΝΤΙΚΕΣ ΑΓΡΟΙΚΙΕΣ, ΚΑΡΑΜΟΥΤΣΟΣ
ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΗΛΙΟΣ
ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ, ΣΟΥΡΤΖΙΝΟΣ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ, ΕΛΕΝΑ ΠΑΠΑΖΗ-ΜΕΡΚΟΥΡΗ





ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΠΕΤΡΕΨΑΝ ΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΣΤΟΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟΥ

To Carousel ανά τους αιώνες

 

 Το Carousel είναι μια από τις πολλές δραστηριότητες διασκέδασης και ίσως η παλαιότερη.  Έχει συνήθως μια περιστρεφόμενη κυκλική πλατφόρμα στην οποία τοποθετούνται καθίσματα για αναβάτες.  Τα περισσότερα καρουσέλ έχουν καθίσματα σε σχήμα αλόγων, αν και υπάρχουν και άλλα είδη όπως  ζέβρες, τίγρεις, διαφορετικά μυθολογικά πλάσματα, αεροπλάνα ή αυτοκίνητα.

 

 

   Οι πρώτες βόλτες με κινούμενες πλατφόρμες που γύριζαν τους αναβάτες τους εμφανίστηκαν τον 6ο αιώνα και ξεκίνησαν από το αρχαίο Βυζάντιο όπου οι άνθρωποι έδεσαν καλάθια σε έναν κεντρικό πόλο και περιστρεφόταν καθισμένοι γύρω του. Τα καρουσέλ που γνωρίζουμε σήμερα εξελίχθηκαν από τα παιχνίδια του 12ου αιώνα στην Ευρώπη και την Ασία. Οι ιππότες εκείνης της εποχής οδηγούσαν σε κύκλο και έπαιζαν στοχεύοντας ο ένας τον άλλο με γυάλινες μπάλες γεμάτες με αρωματικό νερό μεταξύ τους - που απαιτούσαν μεγάλη επιδεξιότητα και ιπποδρομία. Εκείνοι που θα έπεφταν από τη σφαίρα και θα έσπαγε πάνω τους θα μύριζαν από το άρωμα και θα ντρεπόταν για τις μικρότερες δεξιότητές τους. Αυτό το παιχνίδι ονομάστηκε "μικρή μάχη" ή "garosello" στα ιταλικά και "carosella" στα ισπανικά από όπου έχουμε την σημερινή λέξη "carousel." Τον 17ο αιώνα, το παιχνίδι άλλαξε. 



  Το πρώτο παιδικό καρουζέλ έγινε στον 17ο αιώνα μόνο για παιδιά και με μικρά ξύλινα άλογα.

  Τα καρουσέλ έγιναν δημοφιλή τον 18ο αιώνα, όταν άρχισαν να διαδίδονται στην Κεντρική Ευρώπη και την Αγγλία και μπορούσαν να βρεθούν σε διάφορες εκθέσεις και εκδηλώσεις.  Δεν είχαν ακόμη πλατφόρμες με ζώα παρά μόνο θέσεις για αναβάτες, κρεμασμένες από αλυσίδες.  Αυτά τα καρουσέλ τροφοδοτούσαν τη κίνηση τους από ζώα ή ανθρώπους. Οι μεγαλύτεροι κατασκευαστές καρουσέλ των εποχών ήταν ο Heyn στη Γερμανία και ο Gustav Bayol στη Γαλλία. 

 

  Το 19ο αιώνα  ήρθαν οι βελτιώσεις στο σχεδιασμό. Τα ζώα για ιππασία ήταν τώρα στερεωμένα στην πλατφόρμα. Τροφοδοτούνταν ωστόσο με τον ίδιο τρόπο μέχρι το 1861, όταν ο Thomas Bradshaw εφηύρε το πρώτο ατμοκίνητο μηχανικό καρουσέλ. Ο Frederick Savage, εμπνευσμένος από τα έργα του Bradshaw, ξεκίνησε να κατασκευάζει τις παραλλαγές του με καρουσέλ και το 1870 έκανε μια διαφορετική παραλλαγή με βάρκες που θα έπαιζαν και θα έδιναν στροφάλους (ονομάζονταν "Sea-on-Land").  Έχει επίσης εφεύρει έναν μηχανισμό που επέτρεψε στα άλογα να κινούνται προς τα πάνω και προς τα κάτω, καθώς το καρουσέλ γύριζε μιμούταν έτσι μια πραγματική βόλτα με άλογο.

 

  Τα καρουσέλ ήταν πολύ δημοφιλή στις Ηνωμένες Πολιτείες μεταξύ των αρχών του 20ού αιώνα και της Μεγάλης Ύφεσης. Μετά από τη συντριβή της οικονομίας ήρθε και η καταστροφή πολλών μικρών καρουσέλ. Όταν η οικονομία αποκαταστάθηκε, βελτιώθηκε επίσης η τεχνολογία παραγωγής καρουσέλ και τα άλματα έγιναν από αλουμίνιο και συνθετικά υλικά. Μια άλλη μεγάλη προσθήκη ήταν το γεγονός ότι στα νέα καρουσέλ πρόσθεσαν ήχο. Χρησιμοποιώντας ένα όργανο σαν σωλήνα, όπου έπαιζε μουσική με τη βοήθεια του ατμού από τον κινητήρα που πνέει μέσα από τους σωλήνες.  Τα καρουσέλ άρχισαν να γίνονται μεγαλύτερα και πιο συναρπαστικά.  Τα μηχανήματα ατμού αντικαταστάθηκαν με ηλεκτροκινητήρες.

 Σήμερα, τα κλασικά καρουσέλ είναι σπάνια. Από τα περισσότερα από 4.000 καρουσέλ που κατασκευάστηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, σώθηκαν λιγότερα από 150 άτομα. Υπάρχουν σήμερα μουσεία και οργανώσεις που προσπαθούν να τα διατηρήσουν.

   Καθώς εξελίχθηκαν τα καρουσέλ, προστέθηκαν σε αυτά στέγες, τα άλογα είχαν τη δυνατότητα να μετακινούνται πάνω και κάτω και προστέθηκαν περίτεχνα διακοσμημένα καθίσματα για εκείνους που δεν ήθελαν να οδηγήσουν τα ξύλινα άλογα.

 

 

 Στα τέλη του 18ου αιώνα, οι κατασκευαστές καρουσελ  προσπαθούσαν να ξεπεράσουν ο ένας τον άλλον καθώς συναγωνίζονταν για να δουν ποιος θα μπορούσε να δημιουργήσει το μεγαλύτερο, πιο φανταχτερό ποδήλατο.

 

  Τα άλογα θα δημιουργηθούν από το προσωπικό των ξυλογλυπτών με τους κυρίους δημιουργούς τους να κάνουν τα κεφάλια και τις λεπτομέρειες στα άλματα και οι μαθητευόμενοι να εργάζονται για τη συγκόλληση του ξύλου, το σκάλισμα των ποδιών και των σκελετών και την εξόρμηση των δεξιοτήτων τους στην απλούστερη εσωτερική σειρά των αλμάτων.

 

 

  Τα καρουσέλ  γινόταν μεγαλύτερα και πιο περίτεχνα στεγασμένα. Τα ζώα και τα άρματα τους είχαν εξελιχθεί σε μια πλουσιότερη ποικιλία στυλ. Υπήρχαν πολεμικά άλογα, άλογα παρελάσεων, ινδικά πόνυ και άλογα από τα όνειρα ενός παιδιού. Υπήρχαν ζώα της ζούγκλας, της πεδιάδας, του δάσους.  Υπήρχαν ακόμη σκυλιά, γάτες, αρκουδάκια και μυθικά ζώα.

   Ο GUSTAV DENTZEL , γνωστός ως "Hobby Horse" Bill, ήταν ψυκτικός όταν ήρθε στην Αμερική από τη Γερμανία στην ηλικία των 20. Ήταν ο άνθρωπος που πρωτοστάτησε στο μοντέρνο καρουσέλ στην Αμερική στη δεκαετία του 1860.  Είχε, ωστόσο, τραυματιστεί από καρουσέλ χτυπώντας ως αγόρι ενώ είχε ακολουθήσει τον πατέρα του σε μια μετακίνηση του στην παλιά χώρα. Τα ζώα του Dentzel είναι σκαλισμένα πιο ανατομικά σωστά από το έργο των περισσότερων άλλων ξυλογλυπτών. Έχουν περιγραφεί ως χαριτωμένα, σίγουρα αξιοπρεπή, ακόμη και βασιλικά.
 

 

   CHARLES ID LOOFF ήρθε σε αυτή τη χώρα από αυτό που είναι τώρα βόρεια της Δυτικής Γερμανίας. Αν ένας άνθρωπος μπορεί να κριθεί από την τέχνη του, ο Looff ήταν ένας ευγενής άνθρωπος. Δεν υπάρχει τίποτα απειλητικό για τα ζώα του ... ακόμη και το λιοντάρι του φαίνεται να χαμογελάει ένα καλωσόρισμα στον αναβάτη του.

SOLOMOM STEIN and HARRY GOLDSTEIN 

Άρχισαν την καριέρα τους με το σκάλισμα ξύλινων γυναικείων χτενών, ένα αξεσουάρ που χρησιμοποιούν οι μοντέρνες κυρίες για να κρατήσουν και να διακοσμήσουν τα φανταχτερά μαλλιά, ένα στυλ δημοφιλή στις αρχές του αιώνα.
 Το 1912, μετά το σκάλισμα αλόγων για τις υπάρχουσες εταιρείες καρουσέλ, τα δύο αδέρφια ίδρυσαν τη δική τους επιχείρηση, την οποία ονόμαζαν «Καλλιτεχνικοί Κατασκευαστές Carrousel».
Τα καρουσέλ τους ήταν από τα μεγαλύτερα που κατασκευάστηκαν ποτέ και έφεραν μεγάλα, θυμωμένα, τρομακτικά άλογα.

   Αυτά τα άλογα φαίνονταν να διαφωνούν με την παρουσία των επερχόμενων καβαλάρηδων. Το στέλεχος τους είναι δημιουργημένο έτσι ώστε να φαίνεται ότι είναι απαλλαγμένα από το καρουσέλ,  φαινόνταν σαν να είναι ελεύθερα να φύγουν για το κοντινότερο κάστρο. Παρά τη δύναμη αυτών των άκρων, συχνά ήταν διακοσμημένα με λουλούδια και άλλες ευαίσθητες διακοσμήσεις Αυτό το Carousel ήταν ένα από τα μεγαλύτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, με 58 χειροποίητα, ζωγραφισμένα άλογα και θεωρείται ένα από τα ωραιότερα παραδείγματα της λαϊκής τέχνης του τέλους του αιώνα.

Δημιουργήθηκε το 1908, η καταπληκτική χειροτεχνία του Stein και Goldstein με τα άλογα, σχεδόν στο πραγματικό τους μέγεθος, στο εξωτερικό δαχτυλίδι, να δείνουν την αίσθηση πως ζωντανεύουν καθώς το Carousel γυρίζε γρήγορα.

Ο CHARLES WALLACE PARKER, ο "βασιλιάς ψυχαγωγίας", γεννήθηκε στο Ιλλινόις το 1864. Ίδρυσε τη δική του επιχείρηση διασκέδασης στο Κάνσας. Τα άλογα στα καρουσέλ του είναι εντελώς μοναδικά.  Είναι πλάσματα φαντασίας που φαίνονται σαν να έρχονται από το όνειρο ενός παιδιού. Ο Parker εξειδικεύτηκε σε φορητά καρουσέλ που θα μετακινούνταν με μια καρναβαλική παράσταση.

Copyright : Έλενα Παπάζη
 

Πόρτες, Θυρώματα της Κέρκυρας

 

   Ένα φανάρι στην εξώπορτα, ένα περίτεχνο ρόπτρο στη πόρτα για να ειδοποιεί για την άφιξη του επισκέπτη, και στις κάτω εξωτερικές πλευρές της πόρτας τα μικρά περίτεχνα σίδερα σχεδιασμένα για να κρατούν έξω της λάσπες από τα άρβυλα και τα παπούτσια των ανθρώπων που θα εισέρχονταν στο σπίτι.

Τρίπτυχη πόρτα με ρόπτρο

 

   Κάπως έτσι είναι η σύνθεση των όψεων της παλιάς πόλης. Οι εξώπορτες, μονόφυλλες, σε δύο μέρη ή τρίπτυχες, ανοίγονται με τον αυστηρό και βαρύ χτύπο των σιδερένιων ρόπτρων που βρίσκονται συνήθως στο κέντρο της θύρας.

   Σε κάποιες πόρτες συναντάμε ακόμα τις διακριτικές σχισμές που δεχόταν την αλληλογραφία του το κάθε σπίτι  πάνω στο ξύλο με μεταλλικά διακοσμητικά (εικόνα 1).

 

Εικόνα 1, διακρίνουμε στη δεξιά πλευρά τη σχισμή για την είσοδο της αλληλογραφίας.

 

  Δαντελωτές σιδεριές με ποικίλα μοτίβα στις σχεδιασμένες καμάρες πάνω από τα παράθυρα και τις εξώπορτες με τα συνηθέστερα και πιο παλιά φαινομενικά μοτίβα να είναι αυτά της άρπας και της μαργαρίτας (εικόνα 2, 3 και 4).

 

Εικόνα 2

Εικόνα 3

Εικόνα 4. Σχέδιο σιδεριάς με το μοτίβο της άρπας.

 

  Τα φαρδιά πρεβάζια, οι ταμπλάδες και τα διακοσμητικά κορδόνια έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις παραδοσιακές ξύλινες πόρτες της παλιάς πόλης. Σε κάποιες από τις εσωτερικές πόρτες των κτιρίων συναντάμε ακόμα τους παλιούς και μεγάλου μεγέθους σύρτες καθώς και τα σίδερα με τις θηλιές, εικόνες 7 και 8,  που χρησιμοποιούσαν τα παλιά λουκέτα(εικόνες 5, 6, 7 και 8)

Εικόνα 5.

Εικόνα 6.

Εικόνα 7

Εικόνα 8

   Τα περίτεχνα και μοναδικά σε κάθε σπίτι σίδερα που βρίσκονται στις έξω πλευρές των θυρών, που χρησιμοποιούνταν ως ένα είδος χαλιού για τα παπούτσια και τα άρβυλα των επισκεπτών, αντιπροσώπευαν το στυλ του εκάστοτε ιδιοκτήτη. Ο επισκέπτης πριν εισέλθει στην οικία έπρεπε να καθαρίζει τον πάτο των υποδημάτων του περνώντας τα πάνω από το οριζόντιο σίδερο που υπάρχει στο κέντρο ώστε να αφαιρεθούν τα τυχόν υπολείμματα και οι λάσπες του δρόμου.

  Τέτοια υπάρχουν τόσο εξωτερικά των κτιρίων, όσο και εσωτερικά όταν πρόκειται για κτίρια με κοινή κύρια είσοδο (εικόνα 9, 10 και 11)

Εικόνα 9, το σίδερο βρίσκεται στο σκαλί εξωτερικά της θύρας

Εικόνα 10. Το σίδερο βρίσκεται στο σκαλί εξωτερικά της θύρας. Στο σχέδιο του απεικονίζονται δύο φίδια γυρτά από το κορμό και πάνω.

Εικόνα 11. Το σίδερο βρίσκεται εσωτερικά του κτιρίου μετά την κύρια είσοδο. Είναι από τα πιο ψηλόλιγνα σε μέγεθος σχέδια.

   Τις καμάρες δεν τις συναντάμε μόνο σε εξωτερικές πόρτες και παράθυρα άλλα και σε εισόδους μεγάλων παλαιών κτιρίων σε στυλ πολυκατοικίας. Κατά την είσοδο σε τέτοια κτίρια αντικρίζουμε ένα θέαμα που παραπέμπει σε βασιλικές αίθουσες (εικόνα 4).

 

Εικόνα 12, είσοδος πολυκατοικίας με καμάρες

Εικόνα 13, λεπτομέρεια εισόδου με καμάρες.

 



Αν και τις θύρες με αετώματα τις συναντάμε συνηθέστερα στα αρχοντικά της υπαίθρου, όπου έχουν διατηρηθεί οι περισσότερες, σε κάποια κτίρια σταθμούς στην ιστορία της Κέρκυρας, έχουν διατηρηθεί μερικές, οι οποίες είχαν τη τύχη να γλυτώσουν από βομβαρδισμούς.

 

   Εσωτερικοί κήποι μέσα σε παλαιά αρχοντικά κτίρια σε στυλ πολυκατοικίας μπορούν ακόμη να βρεθούν στην παλαιά πόλη, όπως αυτός που ακολουθεί στο παρακάτω βίντεο και συνορεύει με το πίσω μέρος παλιάς εκκλησίας.

 

 

 

Εσωτερικός κήπος σε κτίριο στη περιοχή Μουράγια

 

Φανάρι πάνω από παλιά παραδοσιακή εξώπορτα.

Φανάρι που ακολουθεί εξωτερική σειρά όμοιων φαναριών κατά την ευθεία της μπροστινής μεριάς των ανακτόρων Μιχαήλ και Γεωργίου. Τα συγκεκριμένα φανάρια απεικονίζουν το κορμό ιπτάμενου δράκου και με ένα ιδιαίτερο σχέδιο το φανάρι με το φως φαίνεται  να βγαίνει σαν μια φλόγα από το ανοιχτό στόμα του δράκου.

   Λαξευμένες μπορντούρες στη πέτρα. Τη πρώτη πόρτα με αυτό το χαρακτηριστικό τη συναντάμε σε είσοδο οικίας στην οδό Φιλελλήνων (εικόνα 14), ενώ τη δεύτερη στην πόρτα της εκκλησίας της Κρεμαστής. Η ιδιαιτερότητα της δεύτερης είναι ότι διαφέρει στο σκάλισμα της μπορντούρας στη πέτρα καθώς σ' αυτήν το σκάλισμα φαίνεται να είναι κατά ένα τρόπο γραμμικό σαν να έχει δημιουργηθεί με κάποιου είδους ψιλό μυτερό εργαλείο(εικόνα 15).

Εικόνα 14. Μοτίβο με φυτοειδή διάκοσμο λυκίσκου.

 

   Η πρώτη έχει  φυτοειδή διάκοσμο λυκίσκου,  η δεύτερη παραπέμπει σε κάποιου είδους μπαρόκ ενώ στο πάνω οριζόντιο μέρος της το σχέδιο με τα φύλλα θυμίζει το φυτό φτέρη που αγκαλιάζει κατά κάποιο τρόπο την κεντρική εικόνα της σχεδιασμένης αγιογραφίας.

 

 

Εικόνα 15

Φανάρι κρεμαστό κάτω από μουργιόνι σε καμάρες

Φωτογραφίες , Copyright : Έλενα Παπάζη